Tenis – nowe pole gry Arabii Saudyjskiej
Królestwo Saudyjskie przyspiesza swoją ofensywę w świecie tenisa. Wystawne turnieje pokazowe, partnerstwa z ATP i WTA oraz stworzenie turnieju Masters 1000 w Rijadzie: strategia sportowego soft poweru rozwija się w zawrotnym tempie.
Między szansą ekonomiczną a kontrowersją etyczną tenis staje się nowym polem wpływów Zatoki.
SPORT – NOWA BROŃ KRÓLESTWA SAUDYJSKIEGO
To była tylko kwestia czasu, zanim Arabia Saudyjska, już wszechobecna w wielu dyscyplinach międzynarodowych, rozszerzy swoje wpływy na tenis i stanie się obecnie jednym z głównych graczy w kalendarzu, goszcząc WTA Finals, Next Gen Finals oraz turniej Masters 1000 od 2028 roku.
Aby zrozumieć tę nową ofensywę, trzeba spojrzeć na inne sporty. Po tym, jak przekształciła swoją piłkarską ligę w światową witrynę, przyciągając supergwiazdę pokroju Cristiano Ronaldo do Al-Nassr, Arabia Saudyjska kupiła także kluby piłkarskie, takie jak Newcastle United (Anglia), czy prawo organizacji Grand Prix Formuły 1 w Dżuddzie (od 2021 roku).
Inicjatywy te odzwierciedlają metodyczną strategię: uczynić sport filarem saudyjskiego soft poweru. Ten sam model przyjął się już w golfie, gdzie wspierany przez fundusz państwowy LIV Golf konkuruje z PGA Tour za pomocą kolosalnych premii – od 30 do 100 milionów dolarów na uczestnika.
W 2019 roku Miedwiediew zgarnia milion dolarów w samym środku grudnia
W tenisie początki sięgają 2019 roku, wraz z powstaniem Diriyah Tennis Cup. Ten pierwszy turniej pokazowy na terytorium saudyjskim, zorganizowany w samym środku grudnia, oferował już milion dolarów dla zwycięzcy. Rosjanin Daniil Miedwiediew triumfował wtedy w stosunkowo niewielkim medialnym szumie.
Wydarzenie to było jednak dalekie od zapowiedzi, że kilka lat później inna impreza o podobnym formacie, nazwana Six Kings Slam, pozwoli laureatowi zgarnąć sumę sześć razy wyższą i odegrać kluczową rolę w o wiele szerszej polityce inwestycyjnej.
Bo te inwestycje, we wszystkich dyscyplinach (piłka nożna, tenis, golf, sporty motorowe), wpisują się w program Vision 2030, szeroko zakrojony plan transformacji gospodarczej uruchomiony przez księcia następcę tronu, Mohammeda bin Salmana.
Jego cel: ograniczyć zależność kraju od przychodów z ropy naftowej, które nadal stanowią prawie 40% produktu krajowego brutto (PKB). Mnożąc tego typu inicjatywy, Arabia Saudyjska stara się przekształcić swój wizerunek na arenie międzynarodowej i stać się kluczowym graczem na globalnym rynku sportowym.
SIX KINGS SLAM – SAUDYJSKA BROŃ W MĘSKIM TENISIE
W 2024 roku powstaje nowy turniej pokazowy z inicjatywy General Entertainment Authority (GEA), instytucji utworzonej w 2016 roku i kierowanej przez Turkiego Al-Sheikha, bliskiego współpracownika Mohammeda bin Salmana.
Ochrzczeni nazwą Six Kings Slam, rozgrywki mają ambicję zgromadzić sześciu zwycięzców turniejów wielkoszlemowych w skondensowanym formacie, rozgrywanym przez trzy dni, bez jakichkolwiek punktów ATP do zdobycia, za to z niespotykanymi nagrodami finansowymi.
Koncepcja jest prosta: sześć meczów (dwa ćwierćfinały, dwa półfinały, mecz o trzecie miejsce i finał) dla skondensowanego, wysoce dochodowego widowiska. Zwycięzca inkasuje kolosalny czek na sześć milionów dolarów, podczas gdy każdy uczestnik ma zagwarantowane 1,5 miliona dolarów.
Dla porównania, zwycięzcy US Open 2025 otrzymali 5 milionów po wygraniu siedmiu meczów. W Rijadzie Alexander Zverev zainkasował 1,5 miliona za 55 minut spędzonych na korcie.
„Wszyscy wiemy, o co chodzi” – Sinner, podwójny zwycięzca Six Kings Slam
Nietrudno się domyślić, że rządzą tu pieniądze – i przekonują. Novak Djoković, Carlos Alcaraz i Jannik Sinner wystąpili w dwóch pierwszych edycjach.
Sinner nie ukrywa: pieniądze są czynnikiem motywującym. „Skłamałbym, gdybym powiedział, że nie ma tu motywacji związanej z pieniędzmi. Wszyscy wiemy, o co chodzi. Ale chcemy też uczynić ten sport bardziej popularnym tutaj” – przyznał Włoch przed dziennikarzami.
Słowa te znakomicie wpisują się w cele Arabii Saudyjskiej: przyciągnąć światowe gwiazdy sportu dzięki ogromnym kwotom, jednocześnie oferując im warunki na miarę ich oczekiwań.
Z kolei nazwa „Six Kings” traci spójność już w 2025 roku, ponieważ tylko trzech uczestników ma faktycznie na koncie tytuł wielkoszlemowy. Nie ma to jednak większego znaczenia, bo impreza zyskuje jeszcze większą widoczność: platforma Netflix zdobyła prawa do transmisji telewizyjnej turnieju, co umożliwia o wiele szerszą globalną dystrybucję wydarzenia i przekształcenie go w prawdziwy produkt konsumpcyjny.
Za sprawą tego równie lukratywnego, co ekstrawaganckiego turnieju pokazowego Arabia Saudyjska położyła fundamenty swojej ofensywy w tenisie.
To medialna witryna, która otwiera drogę do głębszej strategii, tym razem sygnowanej przez PIF (Publiczny Fundusz Inwestycyjny Arabii Saudyjskiej). To właśnie dzięki PIF Rijad zacieśnia silne więzi z ATP i WTA, stopniowo stając się niezbędnym graczem w zawodowych cyklach.
KU SZEROKIEJ INTEGRACJI Z CYKLAMI ATP I WTA?
Jeśli uważnie śledzisz sezon tenisowy, zapewne przynajmniej raz zobaczyłeś logo PIF na kortach różnych turniejów. Za tym tajemniczym akronimem kryje się Publiczny Fundusz Inwestycyjny Arabii Saudyjskiej, utworzony w 1971 roku, którego rolą jest inwestowanie w imieniu królestwa w różnorodne projekty.
Od nieco ponad dekady fundusz ma jednak zgodę na znaczące poszerzenie swojego portfela. Bez wahania PIF rzucił się na ATP i WTA, by zapewnić sobie miejsce w świecie tenisa.
Saudyjska ofensywa zmaterializowała się w 2024 roku: PIF został partnerem rankingów ATP i WTA, przemianowanych obecnie na „PIF ATP Rankings” i „PIF WTA Rankings”. Kontrakt ten zakłada również obecność funduszu jako sponsora na kilku najważniejszych turniejach: w Indian Wells, Miami, Madrycie i Pekinie.
Negocjacje z ATP na tym się nie zakończyły: władze męskiego cyklu potwierdziły organizację turnieju Masters 1000 w Arabii Saudyjskiej już od 2028 roku.
„Arabia Saudyjska pokazała swoje zaangażowanie w świat tenisa nie tylko na poziomie profesjonalnym, ale także pod względem rozwoju na wszystkich szczeblach” – stwierdził Andrea Gaudenzi, prezes ATP, przy okazji ogłoszenia tego dziesiątego turnieju Masters 1000.
Program wsparcia dla zawodniczek chcących zostać matkami
Po stronie WTA, kobiecy Masters, turniej gromadzący najlepsze tenisistki sezonu, jest obecnie organizowany w Rijadzie i tak pozostanie co najmniej do 2026 roku. W czerwcu PIF ogłosił natomiast uruchomienie programu wsparcia dla zawodniczek chcących założyć rodzinę, obejmującego 12-miesięczny płatny urlop macierzyński, ochronę rankingu przy powrocie do rywalizacji oraz pomoc logistyczną przy programach wspomagania płodności.
To ambitna, lecz paradoksalna inicjatywa: te postępy na rzecz tenisa kobiecego dokonują się w kraju, w którym prawa kobiet pozostają ściśle regulowane.
O ile Saudyjki mają obecnie prawo uzyskać paszport i podróżować bez zgody męskiego opiekuna od 21. roku życia, system kurateli nie został całkowicie zniesiony. Amnesty International przypomina, że kobiety wciąż muszą w niektórych przypadkach uzyskać zgodę mężczyzny, by wziąć ślub, rozwieść się czy skorzystać z określonych świadczeń zdrowotnych.
Pomimo zniesienia zakazu prowadzenia samochodu (w 2018 roku) czy postępów na rynku pracy – 36% Saudyjek było obecnych na rynku pracy w 2024 roku według World Economic Forum (WEF) – wiele reform ma wciąż wymiar symboliczny, zważywszy na to, jak wielki wpływ rola opiekuna nadal wywiera na życie prawne i społeczne kobiet.
Niektóre zawodniczki są jednak pełne entuzjazmu. Coco Gauff, po swoim triumfie w WTA Finals w ubiegłym roku, wyznała: „Spędziłam świetny czas, było znacznie zabawniej, niż się spodziewałam. Jestem bardzo zaszczycona, że wygrałam pierwszy kobiecy turniej tenisowy w Arabii Saudyjskiej”.
Inne, jak Taylor Townsend, idą jeszcze dalej: „Mam nadzieję, że ludzie przestaną wierzyć, że kobiety są tam źle traktowane. To po prostu inny sposób życia, ani gorszy, ani zły, po prostu inny.”
Dla obu władz tenisowych (ATP i WTA) środki oferowane przez PIF są kuszące i pozwalają zapewnić niespotykaną dotąd stabilność. Na tourze trwa zażarta dyskusja między zwolennikami, zafascynowanymi tym nowym graczem, a sceptykami.
MIĘDZY UWIEDZENIEM A NIEUFNOŚCIĄ: TENIS NA ROZDROŻU
Obecność Arabii Saudyjskiej w świecie tenisa i sportu w ogóle nikogo nie pozostawia obojętnym. Opinie są podzielone między otwartych zwolenników a sceptyków zaniepokojonych saudyjskimi wpływami.
Rafael Nadal, prawdziwa legenda gry, przetarł szlak, zostając w styczniu 2024 roku ambasadorem Saudyjskiej Federacji Tenisowej (STF).
„Gdziekolwiek spojrzysz w Arabii Saudyjskiej, widzisz wzrost i postęp i cieszę się, że mogę być tego częścią” – deklarował rekordzista pod względem tytułów na Roland-Garros, po czym dodał: „Chcę pomóc (tenisowi) rozwijać się na całym świecie i w Arabii Saudyjskiej tkwi prawdziwy potencjał”.
To „długoterminowe” zaangażowanie przekłada się głównie na powstanie akademii jego imienia na terytorium saudyjskim, gdzie Hiszpan zobowiązał się przyjeżdżać kilka razy w roku.
Inne znane nazwiska z cyklu zostały natomiast ambasadorami PIF: Matteo Berrettini, Paula Badosa i Arthur Fils dołączyli do projektu w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy, aby przyczynić się do rozwoju tenisa w szerszej perspektywie.
„Dzielimy te same wartości, czyli rozwijanie tenisa i tworzenie możliwości dla wszystkich” – stwierdziła Badosa w swoim komunikacie, podczas gdy Fils, twarz francuskiego tenisa, mówił o swojej „dumie z dołączenia do rodziny PIF i reprezentowania kolejnych pokoleń”.
„To oczywiście kraj budzący kontrowersje. Na razie zdecydowałem się tam nie jechać” – Casper Ruud, 12. na świecie
Te wyważone wypowiedzi kontrastują ze słowami Andy’ego Murraya. Były numer 1 na świecie w zeszłym roku uderzył w Six Kings Slam i jego promocyjne wideo: „To nie jest film, który obejrzysz, to pokazowy turniej tenisowy, na który wszyscy mają wywalone”.
Jasne stanowisko Brytyjczyka, który konsekwentnie odmawia gry w Arabii Saudyjskiej. Casper Ruud również przyznał, że czuje się z tym nieswojo: „To oczywiście kraj budzący kontrowersje. Na razie zdecydowałem się tam nie jechać, ale wydaje się nieuniknione, że staną się ważni w tenisie.”
Większość cyklu, na wzór Alexandra Zvereva, woli jednak przyjąć bardziej neutralne stanowisko: „Nie jestem politykiem. Jeśli będzie Masters 1000 w Arabii Saudyjskiej, wezmę w nim udział”, po czym porównał sytuację do innych imprez rozgrywanych w krajach Zatoki: „Turnieje odbywają się w Doha czy Dubaju od 30 lat, nie sądzę, żeby były z tym jakieś problemy.”
Opinie te pokazują, jak bardzo obecność Arabii Saudyjskiej dzieli świat tenisa – między przekonaniami jednych a możliwościami finansowymi dla innych. Na razie nic nie wskazuje na to, by coś miało powstrzymać marsz królestwa, które z roku na rok zwiększa swoje wpływy na ATP i WTA.
MILIONY NA KORCIE, PYTANIA POZA NIM: SAUDYJSKI ZAKŁAD NA TENIS
Arabia Saudyjska nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa, jeśli chodzi o rozszerzanie swoich wpływów na światowy tenis. Między ambicjami ekonomicznymi a zróżnicowanymi strategiami inwestycyjnymi królestwo staje się nie do pominięcia graczem globalnego sportu.
W świecie, w którym sport jest używany jako narzędzie potęgi dyplomatycznej, tenis również wkracza w tę rzeczywistość. Przyszłość pokaże, czy ta strategia masowych inwestycji zostawi trwały ślad w tenisie, czy też okaże się jedynie krótką przerwą w jego historii.
Finały WTA 
Next Gen ATP Finals 
Six Kings Slam 
Puchar Davisa: między reformami, krytyką a kulturą narodową 
Paradoks dzielący tenis: wykończeni zawodnicy i przeładowany kalendarz, ale mnożące się pokazy 
Szkolenie przyszłych mistrzów: upadek francuskiego modelu publicznego wobec prywatnych akademii 
Czy padel zagraża tenisowi? Zanurzenie w rewolucji, która wstrząsa ustalonym porządkiem